Powiat śremski
powiat | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
TERC |
3026 | ||||||
Siedziba | |||||||
Starosta |
Piotr Ruta | ||||||
Powierzchnia |
574,41 km² | ||||||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
106,9 os./km² | ||||||
Urbanizacja |
57,45% | ||||||
Tablice rejestracyjne |
PSE | ||||||
Adres urzędu: ul. Mickiewicza 1763-100 Śrem | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||
Strona internetowa |
Powiat śremski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Śrem.
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejsko-wiejskie: Dolsk, Książ Wielkopolski, Śrem
- gminy wiejskie: Brodnica
- miasta: Dolsk, Książ Wielkopolski, Śrem
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 61 425 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 61 455 osób[3].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2010):
Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
osób | % | osób | % | osób | % | |
Ogółem | 59 449 | 100 | 30 313 | 50,99 | 29 136 | 49,01 |
Miasto | 34 229 | 57,58 | 17 759 | 29,87 | 16 470 | 27,70 |
Wieś | 25 220 | 42,42 | 12 554 | 21,12 | 12 666 | 21,31 |
Według danych z 31 grudnia 2008:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 59 041 | 100 | 30 120 | 51,02 | 28 921 | 48,98 |
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 12 769 | 21,63 | 6199 | 10,5 | 6570 | 11,13 |
Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 38 679 | 65,51 | 18 658 | 31,6 | 20 021 | 33,91 |
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 7593 | 12,86 | 5263 | 8,91 | 2330 | 3,95 |
Przyrost naturalny według danych z 2008 roku[4] wyniósł 0,37%.
- Piramida wieku mieszkańców powiatu śremskiego w 2014 roku[5].
Położenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Powiat śremski leży w centralnej części województwa wielkopolskiego w Polsce. Zajmuje powierzchnię 574,7 km² w tym miasta 20,36 km², wsie 554,32 km². Powiat rozciąga się w trzech krainach geograficznych. Środkową część zajmuje Pradolina Warszawsko-Berlińska, dnem jej płynie rzeka Warta. Rzeka oddziela tereny Pojezierza Wielkopolskiego na północy od Pojezierza Leszczyńskiego na południu[6].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie śremskim obejmowała ok. 0,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,6% do aktywnych zawodowo[7].
Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego
[edytuj | edytuj kod]Na początku 1993 roku została utworzona Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego. W jej skład obecnie wchodzą cztery gminy powiatu śremskiego: Brodnica, Dolsk, Książ Wielkopolski oraz Śrem (na początku było ich sześć z Kórnikiem i Czempiniem). W 1995 roku sześć gmin podpisało porozumienie komunalne, które rozpoczęło ich współpracę partnerską. Celami współpracy są: integracja działań i skoncentrowanie środków dla rozwoju regionu oraz tworzenia nowych miejsc pracy.
Gminy posiadają dwa programy rozwoju na najbliższe 10 lat (podano w 2001 roku – przyp.):
- Strategię Rozwoju Gospodarczego, która jest sukcesywnie wprowadzana od 1998 roku i obejmuje przedsięwzięcia z zakresu: wspierania przedsiębiorczości, rozwoju turystyki i agroturystyki, rozwoju rolnictwa i jego otoczenia, integrowania działań na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz opracowania standardów dla gospodarki przestrzennej.
- Strategię rozwoju Turystyki, której wyznaczone kierunki to: rozwój turystyki aktywnej, przyrodniczej i wiejskiej oraz nowoczesny i zintegrowany system promocji i informacji.
Jednostką koordynującą i realizującą cele strategii jest Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości.
14 lutego 2005 roku Sąd Rejonowy w Poznaniu zarejestrował zmiany w statucie stowarzyszenia, którego następstwem jest zmiana nazwy na Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości.
Nowe stowarzyszenie jest kontynuatorem działalności prowadzonej przez Unię Gospodarczą Miast Regionu Śremskiego oraz Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, m.in. w zakresie promocji, wspierania przedsiębiorczości, aktywizacji gospodarczej, integracji społeczności lokalnej, obsługi Funduszu Rozwoju Przedsiębiorczości oraz przeciwdziałania bezrobociu[8].
Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego prowadzi współpracę zagraniczną z:
- Dystryktem South Ribble w Wielkiej Brytanii
- Kantonem Guichen we Francji
- Ambasadą Meksyku w Warszawie
Środowisko przyrodnicze
[edytuj | edytuj kod]Teren powiatu śremskiego należy do obszarów nizinnych oraz pojezierzy. Został on ukształtowany w wyniku działalności lądolodu skandynawskiego. Ustępujący lądolód pozostawił jeziora, wzgórza moreny czołowej, wydmy i szeroką pradolinę. Północna część powiatu to płaska równina z wysokimi wałami wydmowymi (gmina Śrem) oraz ciągi ozów (gmina Brodnica) porośnięte borem sosnowym. Południowa część powiatu to między innymi Pagórki Dolskie (najwyższe wzniesienie znajduje się koło Ostrowieczna 149 m n.p.m.). Pośrodku pradoliny płynie Warta, znajdują się tu jej starorzecza i łąki zalewowe (łęgi topolowe i topolowo-wierzbowe z licznymi wiekowymi dębami, na których znajdują się lasy łęgowe z bogatą fauną i florą[6].
Krajobraz wiejski to m.in. parki podworskie w Górze, Jaszkowie, Łęgu, Manieczkach, Mechlinie, Międzychodzie, Mszczyczynie, Włościejewkach, znajdują się w nich drzewa – pomniki przyrody: dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, kasztanowce zwyczajne i platany. Najwięcej pomników przyrody dębów znajduje się w parku w Mechlinie, niedaleko osady Kotowo.
Największe skupisko głazów narzutowych uznanych za pomniki przyrody w Wielkopolsce znajduje się w gminie Dolsk. Miejsca występowania głazów narzutowych to: teren między Brześnicą a Lipówką – przyciągnięte przez lodowiec eratyki pochodzące z Półwyspu Skandynawskiego, Księginki, Małachowo, Drewniany Kamień przy północnym brzegu Jeziora Dolskiego Wielkiego.
Wody płynące i jeziora w powiecie śremskim znajdują się w dorzeczu Warty, znajdują się w powiecie liczne strumienie (Bystrzek, Pysząca), kanałów oraz zalewy w Śremie (77 ha), a także stawy hodowlane.
W powiecie śremskim możemy wybrać różne formy aktywnego wypoczynku. Rzeka Warta oraz liczne jeziora zachęcają do wędkowania, uprawiania sportów wodnych oraz kąpieli. Znajdą tutaj wiele atrakcji zwolennicy wędrówek pieszych, zbieracze grzybów i jagód, amatorzy jazdy konnej i rowerzyści (300 km znakowanych szlaków rowerowych)[6].
Jeziora
[edytuj | edytuj kod]Jezioro Grzymisławskie
- powierzchnia: 183,9 ha
- długość: 7770 m
- szerokość: 500 m
- największa głębokość: 11,2 m
- budowa: jezioro polodowcowe w wąskiej i głębokiej rynnie, brzegi niezalesione, linia brzegowa nierozwinięta
- dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Śremie), organizowane są na nim mistrzostwa motorowodne Europy lub Świata (w sierpniu)[6]
Jezioro Dolskie Wielkie
- powierzchnia: 166,6 ha
- długość: 2940 m
- szerokość: 780 m
- największa głębokość: 3 m
- budowa: jeziorow wąskiej i długiej rynnie o stromych brzegach, brzegi częściowo zalesione, połączone z innymi jeziorami wąskimi kanałami, niewielki pas zachodniego brzegu zajmuje rezerwat przyrody „Miranowo”
- dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Dolsku)[6]
Jezioro Cichowo
- powierzchnia: 108,2 ha
- długość: 2600 m
- szerokość: 630 m
- największa głębokość: 18,2 m
- budowa: brzegi zalesione, słabo zagospodarowane turystycznie, połączona z sąsiednimi jeziorami wąskimi kanałami
- dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy[6]
Jezioro Mórka
- powierzchnia: 94,4 ha
- długość: 4150 m
- szerokość: 400 m
- największa głębokość: 9 m
- budowa: położone w wąskiej i długiej rynnie, od Jeziora Cichowo oddzielone przesmykiem, z którym stanowiło jeden akwen[6]
Jezioro Ostrowieczno
- powierzchnia: 61,8 ha
- długość: 1450 m
- szerokość: 780 m
- największa głębokość: 9 m
- budowa: położone w rynnie jezior dolskich, brzegi zalesione
- dostępne dla: prywatne jezioro hodowlane[6]
Jezioro Lubiatówko
- powierzchnia: 27,8 ha
- długość: 1200 m
- szerokość: 370 m
- największa głębokość: 2,7 m[9]
Jezioro Jarosławskie
- powierzchnia: 24,1 ha
- długość: 1230 m
- szerokość: 370 m
- największa głębokość: 5,2 m
- budowa: brzegi zalesione i trudno dostępne (wyjątek wschodni brzeg, znajduje się tam ośrodek wypoczynkowy z plażą
- dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Jarosławkach)[6]
Jezioro Nowiec
- powierzchnia: 21,9 ha
- długość: 1020 m
- szerokość: 350 m
- największa głębokość: 1,3 m[9]
Jezioro Szymanowskie
- powierzchnia: 17,8 ha
- długość: 735 m
- szerokość: 360 m
- największa głębokość: 2,7 m[9]
Jezioro Trąbinek
- powierzchnia: 16,1 ha
- długość: 630 m
- szerokość: 350 m
- największa głębokość: 3,6 m[9]
Jezioro Mełpińskie Wielkie
- powierzchnia: 14,3 ha
- długość: 570 m
- szerokość: 380 m
- największa głębokość: 7,7 m[9]
Jezioro Mełpińskie Małe
- powierzchnia: 10 ha
- długość: 920 m
- szerokość: 310 m
- największa głębokość: 9,2 m[9]
Inne Jeziora
Pozostałymi jeziorami w powiecie są[6]:
- Dolskie Małe – 10 ha
- Mórka Mała – 6,5 ha
- Włościejewki – 5,5 ha
- Ostrowieczko – 5,1 ha
- Kiełczynek – 3,5 ha
- Gajewskie – 2,2 ha
Parki krajobrazowe, rezerwaty
[edytuj | edytuj kod]Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego
[edytuj | edytuj kod]- rok założenia: 1992;
- powierzchnia: 17 200 ha (na terenie gminy Śrem 2626 ha);
- krainy geograficzne: Równina Kościańska, Pojezierze Krzywińskie;
- cele: ochrona rzadkiego w skali kontynentu krajobrazu kulturowego, realizacja nowoczesnego rolnictwa na ekologicznych zasadach funkcjonowania przyrody;
- krajobraz parku: sieć zadrzewień śródpolnych z 1820 roku założona przez Dezyderego Chłapowskiego, teren parku stanowią:
- pola uprawne (65%),
- łąki (8,5%),
- lasy (14%)[6].
Rogaliński Park Krajobrazowy
[edytuj | edytuj kod]- rok założenia: 1997
- powierzchnia: 12 750 ha (obejmuje gminy: Śrem (1685 ha), Brodnica (3279 ha), Mosina i Kórnik)
- rezerwaty:
- krajobrazowy „Krajkowo”
- przyrody „Goździk Siny” w Grzybnie
- zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dęby Rogalińskie”
- krajobraz parku: łęgi nadrzeczne porośnięta roślinnością wodną, szuwarową, łąkową, muraw kserotermicznych i zarośli wierzbowych, występują dęby szypułkowe, nad Wartą zaobserwować można rzadkie gatunki ptaków: bociana czarnego, orlika krzykliwego, żurawia, strusie (hodowane w Esterpolu; gatunki ssaków: wydry i bobry[6].
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Łęgi Mechlińskie”
[edytuj | edytuj kod]- rok założenia: 1996;
- powierzchnia: 780,98 ha (Gmina Śrem);
- krajobraz parku: lasy łęgowe wraz z obszarem bagiennych łąk po obu stronach Warty, lasy grądowe z dęby szypułkowe, wiązami, jesionami, W parku stwierdzono obecność ok. 100 gatunków ptaków, m.in. kani rudej, błotniaka zbożowego, bociana czarnego; ssaki: bobry i wydry. Zespół został utworzony uchwałą Rady Miejskiej w Śremie na wniosek mieszkańców wsi Kawcze. Zespół chroni największy w gminie kompleks lasów łęgowych i gradowych o powierzchni ok. 180 ha oraz przyległe do niego kompleksy podmokłych i zalewowych łąk i pastwisk. Szczególnie bogata jest flora podmokłych łąk i zarastających starorzeczy. Na terenie zespołu występuje bogata fauna, w szczególności awifauna, około 100 gatunków. Najciekawszym przedstawicielem fauny jest występujący żółw błotny, zagrożony wyginięciem nie tylko w Polsce, ale i w wielu krajach europejskich[6].
Rezerwat Przyrody „Czmoń”
[edytuj | edytuj kod]- rok założenia: 1998
- powierzchnia: 23,65 ha (w całości w gminie Śrem)
- cele: zachowanie żyznego lasu liściastego, w którym występują rośliny chronione w piętrze runa i podszycia
- krajobraz parku: las liściasty z dębami szypułkowymi i jesionami wyniosłymi, grabami i jaworami, wczesną wiosną las pokrywa się kobiercami kwitnących kwiatów. Chronione rośliny w parku: lilia złotogłów, bluszcz pospolity, kalina koralowa. Zwierzęta: cztery gatunki dzięciołów i kukułki[6].
Rezerwat Przyrody „Miranowo”
[edytuj | edytuj kod]- rok założenia: 1971;
- powierzchnia: 4,78 ha (Gmina Dolsk);
- krajobraz parku: rezerwat florystyczny, roślinność łąkowa i szuwarowa, relikty epoki lodowcowej, rzadsze gatunki roślin: kukułka krwista i kukułka szerokolistna, goryczka błotna, kosatka kielichowa, turzyca Davalla, liczne gatunki ptaków[6].
Znakowane szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Szlaki rowerowe
[edytuj | edytuj kod]Sieć 252 km szlaków dla rowerzystów w powiecie śremskim, które łączą ze sobą miasta i wsie atrakcyjne turystycznie i historycznie. Szlaki mają długość od 7,9 km do 68,5 km. Większość z nich to pętle, a także tzw. łączniki[6].
Osobny artykuł:Szlaki piesze
[edytuj | edytuj kod]Szlakami pieszymi przebiegającymi przez powiat są[6]:
- Szlak niebieski (21,2 km): Śrem – Łęg – Bystrzek – Sroczewo – Zaborowo – Gogolewko – Gogolewo.
- Szlak zielony (30,7 km): (Kościan – Lubiń) – Miranowo – leśniczówka Brzednia – Lubiatówko – Dolsk – Ostrowieczko – Ostrowieczno – Błażejewo – Włościejewice – Włościejewki – Książ Wielkopolski – Gogolewo (Nowe Miasto nad Wartą – Śmiełów – Jarocin).
- Szlak czerwony: Osowa Góra (Zaniemyśl – Sulęcinek).
- Szlak żółty: (Zaniemyśl) – Kaleje (Czmoń).
- Szlak niebieski: (Otusz) – Iłówiec.
- Szlak czerwony: Żabno (Drużyna Poznańska).
- Wielkopolska Droga św. Jakuba: Żabno – Przylepki – Manieczki – Błociszewo – Rąbiń – Dalewo – Mościszki.
Trasa kajakowa
[edytuj | edytuj kod]planowana: Gogolewo – Śrem – Jaszkowo – Poznań.
Sąsiednie powiaty
[edytuj | edytuj kod]Powiat poznański | Powiat średzki | Powiat jarociński | Powiat gostyński | Powiat kościański
Miejscowości powiatu
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
- ↑ GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 R., 30 czerwca 2020 .
- ↑ Rocznik demograficzny 2009. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11, s. 53. [dostęp 2010-07-16].
- ↑ Powiat śremski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Z. Szmidt, Atrakcje turystyczne Ziemi Śremskiej
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-13] (pol.).
- ↑ Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości [online], unia.srem.com.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ a b c d e f Zbigniew Szmidt: Powiat Śremski, przewodnik turystyczny. Śrem: Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – ŚOWMP, 2010.